مریم اعتماد
کارشناس بازار سرمایه
چند ماهی می‌شود که معامله‌گران بازار سرمایه در محاسبات خود وزنی برای عوامل بنیادی قائل نیستند. در شرایطی که توجه بازار به صعود و نزول کامودیتی‌محور‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاست، حتی نیم‌نگاهی به پتانسیل بنیادی وجود ندارد به‌گونه‌ای که در یک روز صف‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های طولانی خرید تشکیل می‌شود و در روز معاملاتی بعدی با صفوف سنگین فروش مواجه هستیم؛ در واقع چنین وضعیتی از بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ثباتی بازار سهام حکایت دارد. آن‌طور که به‌نظر می‌رسد سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران توجهی به تحلیل‌های بنیادی و تکنیکال ندارند و غالبا بر اساس رفتارشناسی اقدام به خرید و فروش سهام می‌کنند.
طی ۲ روز گذشته گمانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌زنی‌هایی پیرامون به بن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بست رسیدن برجام به گوش می‌رسید، هر چند این قبیل اخبار موثق نیست اما با فرض سناریوی مذکور، برخی از فعالان از اقبال پتروشیمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها سخن به‌میان می‌آورند. در عین حال نباید فراموش کرد که این صنعت به‌تازگی تحت‌تحریم جدیدی از سوی ایالات‌متحده قرار گرفته است. به‌طور کلی در بازاری که عدم‌اعتماد موج می‌زند استراتژی معاملاتی سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذار نباید بر اساس دیدگاه میان‌مدتی پایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ریزی شود. در گذشته زمانی‌که سهام از سوی تحلیلگران در ارقامی کمتر از ارزش ذاتی مورد ارزیابی قرار می‌گرفت، خرید و صبر در جهت رسیدن به ارزش ذاتی رویکرد مطلوبی از سوی سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران در نظر گرفته می‌شد، اما اکنون شرایط متفاوت است و بازار به هیچ‌عنوان نگاهی به وضعیت بنیادی شرکت‌ها ندارد. نباید فراموش کرد که در بازار بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ثبات عجله برای خرید و فروش امری مطلوب ارزیابی نمی‌شود، سهامداران در چنین مواقعی باید یک حد ضرر برای دادوستد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها تعیین کنند. دیدگاه کوتاه‌مدت و رفتارشناسی از دیگر ملزومات معامله در چنین مواقعی محسوب می‌شود. چند فاکتور اساسی در حوزه رفتارشناسی به مواردی نظیر نرخ خرید حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، حجم معاملات و غیره تقسیم‌بندی می‌شود. در عین حال با بهره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مندی از موقعیت فیلترنویسی می‌توان در جهت بهبود عملکرد در جریان معاملات استفاده کرد. فارغ از این مهم قیمت سهام نشات گرفته از عرضه و تقاضا در بازار است. زمانی‌که بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ثباتی در روند بازار تشدید می‌شود، با اقتصاد دستوری مواجه هستیم یا در پیک بازار طی ۲سال‌گذشته وضع قوانین موضعی از سوی سیاستگذاران فرابورس صورت می‌گرفت که در حقیقت تمامی این عوامل به جریان بازار ضربه وارد می‌کرد. به اعتقاد بنده هیچ‌گونه دستکاری (تحریک در طرف تقاضا یا عرضه) نباید در بازار سهام صورت بگیرد. متاسفانه یکسری از تئوری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اقتصادی در کشور حاکم نیست اما در اقتصاد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پیشرفته زمانی‌که بازار سهام به لحاظ بنیادی به نقطه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای مشخص می‌رسد، در گام بعد باید پا در مسیر صعود بگذارد، در بازار سرمایه ایران اما اینطور نیست. زمانی‌که ویروس‌کرونا همه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیر بود بازار سهام ایران بدون هیچ‌دلیلی افزایش داشت. با در نظر گرفتن سناریوی بن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بست برجام یا در نگاه خوشبینانه، تعویق در حصول توافق با قدرت‌های جهانی احتمالا گروه‌های بانکی و خودرویی در معاملات هفته‌جاری با فشار فروش از سوی معامله‌گران مواجه خواهند شد، در مقابل تقاضا برای گروه‌های تورم‌محور همانند دارویی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، غذایی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و غیره می‌تواند افزایش داشته باشد. هر چند امید به رشد شارپی در گروه‌های متاثر از تورم دور از ذهن است اما دید کوتاه‌مدت توام با بهره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مندی از موقعیت فیلترنویسی و بررسی وضعیت ورود پول می‌تواند در امر سرمایه‌گذاری مثمرثمر واقع شود.