به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، محمدعلی ایمانی با انتشار مطلبی با عنوان “در انتظار بازگشت به مدار تعادلی” در دنیای اقتصاد اعلام کرد: ماه ها است بازار سهام با التهاب عجین شده است. گرچه این وضعیت بر همه بازارهای دارایی سایه افکنده اما بازار سهام به دلیل اثرپذیری بیشتر از متغیرهای داخلی و خارجی و نفوذ سیاست گذار، متحمل تنش‌های بیشتری است.
به همین دلیل روند این بازار به دلیل وضعیت کلان اقتصادی و پیش‌بینی‌ناپذیر بودن تعریف چندانی ندارد. این در حالی است که بعد از موج صعودی اخیر به نظر می‌رسید سرمایه‌گذاران مجددا جذب تالار شیشه‌ای شوند اما وخامت شرایط اقتصادی از یک سو و پیچیده‌‌‌تر شدن مناسبات بین‌المللی بر سر برجام از سویی دیگر سبب سردرگمی سرمایه‌گذاران شد.
این بلاتکلیفی‌ها در حالی رو به تشدید است که سیاست گذار نیز تا جای ممکن تلاش را برای کنترل بازارها از طریق اقدامات دستوری به کار بسته است. از کاهش دامنه نوسان گواهی سپرده سکه در بورس کالا به ۰.۵ درصد گرفته تا اقدامات دستوری و عجولانه بانک مرکزی در خصوص نرخ جدید دلار در سامانه نیما.
با وجود اینکه در دو سال گذشته فعالان اقتصادی بارها از اعمال سیاست‌های دستوری در بازار سهام انتقاد کرده بودند اما سکاندار جدید بانک مرکزی نیز همانند اکثر سیاست گذاران اقتصادی نخستین گام را چنین برداشت: حتما نرخ ۲۸۵۰۰ تومان تثبیت شده و تمام نیاز‌های کالای اساسی و تولیدکنندگان، ماشین‌آلات، تجهیزات و دیگر موارد را با این نرخ در بازار نیما تامین خواهیم کرد.
این تصمیم ناگهانی و شتاب‌زده فارغ از آنکه چه پیامدهایی بر جای می‌گذارد، حاوی این مهم است که سیاست گذار جدید نیز برای مدیریت قیمت‌ها، نگاه کنترل گرایانه و دخالت مستقیم را در دستور کار قرار داده است. این وضعیت از منظر روانی به مراتب از شرایط مبهم اقتصادی برای سرمایه‌گذاران خطرناک‌تر است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد هرگاه بازار سهام به دلیل افزایش خوش‌بینی‌ها با ورود پول حقیقی روبرو شده درنهایت تحت فشار ناشی از هدف‌گذاری دستوری مجددا به مرحله رکودی و موج جدیدی از بی‌اعتمادی‌ها برخورد کرده که وضعیت رکودی در این بازار را به مراتب سخت‌تر از قبل کرده است. از این‌رو بعد از انتخاب ریاست جدید بانک مرکزی، بازار سهام در دو روز متوالی با افتی سنگین، سهامداران را غافلگیر کرد. از ابتدای هفته و به دنبال بروز تنش در معاملات بازار ارز، زمینه برای خروج پول از بورس در حال شکل‌گیری است. اتفاقی منفی که می‌تواند پیامدی مخرب بر کل وضعیت اقتصادی بر جای بگذارد.
بازار سهام معمولا در مقابل فشارهای تورمی دست به عصا حرکت می‌کند. به طوری که حتی این نوع از حرکت که با بی‌‌‌‌‌‌‌‌میلی و انتظار بیش از حد گره خورده از بازار سهام با ریسک‌پذیری بالا ساخته است. ضمن آنکه حرکت آهسته بازار مذکور با شتاب تحولات اقتصادی و تورمی همخوانی ندارد. در چنین وضعیتی این پرسش به وجود می‌آید که چرا سیاست گذار دست به اقدامات مداخله گرایانه می‌زند؟
کنترل بازار ارز با اهرم فشار بانک مرکزی در حالی به جد در حال پیگیری است که بازار سرمایه به چند دلیل مهم نسبت به نوسانات نرخ ارز واکنش نشان می‌دهد. با عنایت به اینکه تغییر و تحولات بوجود آمده در ارزش پول ملی بر عملکرد اکثر صنایع بورسی اثرگذار است، تصمیماتی که در این بخش از سوی سیاست گذار اتخاذ می‌شود بصورت مستقیم سود و درآمد شرکت‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به همین دلیل فعالان بورسی تحولات ارزی را با دقت بسیاری رصد می‌کنند.
از آنجا که درآمد و در نتیجه سود بسیاری از شرکت‌های صادرات محور با نوسان نرخ ارز تغییر می‌کند، اقدامات ناگهانی در این بخش به مذاق اهالی این بازار خوش نمی‌آید. بازار سرمایه در مواجهه با افزایش نرخ ارز به عنوان یکی از مهم‌ترین محرک‌های اثرگذار بر این بازار در مسیر صعودی حرکت کرده است. از این رو به نظر می‌رسد سرعت رشد نماگرهای این بازار تحت تاثیر سرکوب نرخ دلار در مقایسه با نرخ تورم با وقفه مواجه شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد بازار سهام در دوره‌های مختلف تحت‌تاثیر افزایش قیمت ارز روند صعودی گرفته است. نمی‌توان از اثرات روانی و هیجانی بر سرمایه‌گذاران بعد از فراز و فرود نرخ ارز گلایه کرد.
اجرای سیاست‌های بگیر و ببندی در بازار ارز ممکن است در کوتاه‌مدت پاسخ دهد اما به دلیل فاصله قیمت ارز با نرخ تورم، اجرای این سیاست در دراز مدت جوابگوی سیاست گذار و فعالان اقتصادی نخواهد بود. گروه اقتصادی دولت اگر به دنبال راهکارهای کوتاه‌مدت برای کنترل هیجانات ارزی باشد، طبیعتا تا حدودی می‌تواند این هدف را محقق سازد اما به محض رنگ باختن اهداف اولیه، بازار ارز ممکن است با جهش دیگری روبرو شود.
شواهد حاکی از آن است هرگاه سیاست گذار به دنبال پایین نگه داشتن دستوری نرخ ارز نسبت به نرخ تعادلی آن برآید و اجازه ندهد نرخ ارز با نرخ‌‌های تورم، رشد نقدینگی و رشد اقتصادی وفق یابد، بازار با پدیده نامطلوبی تحت عنوان فنر ارزی مواجه می‌شود. در چنین حالتی هرگاه یک نیروی محرک قوی همانند تحریم یا قطعنامه جدید، بازار را تحت تاثیر قرار دهد نرخ ارز بصورت هیجانی و غیر قابل کنترل بالا می رود. به طوری که سیاست گذار نمی‌تواند وضعیت را به راحتی به حالت عادی بازگرداند. سرکوب نرخ ارز و جهش ناگهانی آن به عنوان عواملی مهم در روند بازار سهام ایفای نقش می‌کنند.
علاوه بر آن دخالت سیاست گذار در مواردی که بصورت مستقیم بنگاه‌های بورسی را در بر می‌گیرد، بار احتیاطی در میان معامله‌‌‌گران بازار سرمایه را بالا برده و در اکثر مواقع با توجه به اینکه دخالت‌ها پیامد منفی در بورس تهران دارد، منجر به بی‌‌‌اعتمادی بیشتر نسبت به آینده معاملات می‌شود. جریان داد و ستدهای دو روز اخیر بازارسهام نیز نشان می‌دهد یکی از عوامل مهم کم‌رمقی حقیقی‌ها در دو روز اخیر برای فعالیت در این بازار همین عامل بود.
اما این وضعیت نیز مقطعی خواهد بود. به نظر می‌رسد بازگشت بورس به مسیر صعودی طی هفته‌های آینده اتفاق افتد. حالا افزایش نرخ دلار می‌خواهد با تاخیر به مدار تعادلی برگردد یا زودتر اما به دلیل ظرفیت بسیار بورس برای رسیدن به قیمت‌های بالاتر با توجه به قرار گرفتن در محدوده ارزنده قیمتی سهام شرکت‌ها و P/ E بازار سهام روح تازه‌ای در کالبد این بازار دمیده خواهد شد.
در چنین شرایطی با افزایش خوش‌بینی نسبت به روند آتی معاملات سهام، چشم‌انداز P/ E صنایع و شرکت‌های بورسی و فرابورسی نیز افزایشی خواهد شد. چرخش نقدینگی از بازارهای غیرمولد به بخش واقعی اقتصاد می‌تواند زمینه‌ساز بازگشت پول‌های حجیم پارک شده به سمت بازار سرمایه شود.